Η μακρόχρονη σχέση των Μεσσηνίων με τον πολιτισμό, σε συνδυασμό με το κοσμοπολίτικο πνεύμα τους και την αφοσίωση τους στις πατροπαράδοτες ενασχολήσεις, συνέβαλλε στο να διατηρούν ζωντανά όσα τους παραδόθηκαν αλλά και να αγκαλιάζουν κάθε τι νέο.

Ένα σημαντικό κεφάλαιο της πολιτιστικής ζωής της Μεσσηνίας είναι οι γιορτές, που προσελκύουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών, τη ζωντανεύουν όλο το χρόνο και της φτιάχνουν το κέφι. Ξεκινώντας από τις θρησκευτικές γιορτές και τις τοπικές επετείους, τα πανηγύρια σε υπαίθριους χώρους με φαγοπότι και μουσική, μέχρι μερικές σπάνιες παραδοσιακές γιορτές όπως το καρναβάλι της Νέδουσας, η Μεσσηνία βάζει συχνά τα καλά της και γιορτάζει. Αξιόλογες είναι επίσης και οι εκδηλώσεις, που έχουν σχέση με παραδόσεις, έθιμα ή με τη φύση και τη σύνδεσή της με την τοπική παραγωγή και τα αγροτικά προϊόντα του τόπου.

Μεσσήνιοι λογοτέχνες, ποιητές, καλλιτέχνες και διανοούμενοι

Ο πατέρας της Ελληνικής Λαογραφίας Νικόλαος Πολίτης, ο τελευταίος των Βυζαντινών Σίμων Καράς, ο περίφημος αγιογράφος και πεζογράφος Φώτης Κόντογλου, η ποιήτρια του πάθους και του έρωτα Μαρία Πολυδούρη, ο συγγραφέας της «Μεθυσμένης Πολιτείας» Σωτήρης Πατατζής, η μυθιστοριογράφος Ιωάννα Καρατζαφέρη, ο ποιητής του «περιθωρίου» Μιχάλης Κατσαρός, ο μεγαλύτερος «αντιπολεμικός» συγγραφέας Όμηρος Πέλλας, ο «μεσσηνιολόγος» Μίμης Φερέτος, ο παθιασμένος οραματιστής Παναγιώτης Φωτέας, ο ποιητής του ερωτικού νόστου Γ. Μαρκόπουλος, ο πεζογράφος Γιώργος Λαμπρινός, ο γνωστός ιστορικός, θεατρικός συγγραφέας και πεζογράφος Κωστής Μπαστιάς, ο ακαδημαϊκός Μιχαήλ Στασινόπουλος, η εξαίρετη σύγχρονη ποιήτρια Κική Δημουλά, ο μεγάλος νεοέλληνας ποιητής Δ.Π. Παπαδίτσας, σάμιος στην καταγωγή, που επέλεξε να περάσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στην Καλαμάτα, ο κορυφαίος έλληνας αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος, ο συγγραφέας της «Χρυσής» και της «Σιδηράς Διαθήκης» Πολύβιος Δημητρακόπουλος ή Pol Arcas, αλλά και δύο διεθνούς φήμης καλλιτέχνες ο σπουδαίος σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος και η μεγαλύτερη λυρική καλλιτέχνιδα του αιώνα μας Μαρία Κάλλας, είναι μερικοί από τους εκλεκτούς μεσσήνιους που «κατέκτησαν» τον κόσμο ξεκινώντας από τη Μεσσηνία.

Η Μεσσηνία του 20ού αι. αφήνει έντονα τα ίχνη της και στον ζωγραφικό τομέα χάρη στο έργο καλλιτεχνών, που γεννήθηκαν εδώ, δημιούργησαν και πολλοί από αυτούς έγιναν γνωστοί και έξω από τη Μεσσηνία. Ο Γιάννης Μανωλακάκης, ο Τάκης Κατσουλίδης, ο Γιάννης Σπυρόπουλος, ο ζωγράφος της Κορώνης Μιχαήλ Αξελός, ο Βαγγέλης Δημητρέας, ο Γιάννης Μπουτέας, ο Τάσος Αριδάς, ο Βαγγέλης Δράκος, ο μεγάλος χαράκτης και εικονοπλάστης των παθών του λαού Α. Τάσσος, ο Ν. Παναγιωτόπουλος είναι μερικοί από τους πολυάριθμους λαμπρούς μεσσήνιους καλλιτέχνες που πλουτίζουν την αισθητική και τη ζωή των Μεσσηνίων.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Εκδηλώσεις 23ης Μαρτίου για την Απελευθέρωση της Καλαμάτας

Τις εκδηλώσεις διοργανώνει :>
ο Δήμος Καλαμάτας ,
Αριστομένους 28
Τηλ: 2721360700
Φαξ:2721360760
E-mail: info@kalamata.gr
Web: www.kalamata.gr

Η 23η Μαρτίου είναι η επέτειος της Απελευθέρωσης της Καλαμάτας. Κάθε χρόνο πραγματοποιείται αναπαράσταση της κατάληψης και της απελευθέρωσης στις 23 Μαρτίου 1821 (στην πλατεία 23ης Μαρτίου στο Ιστορικό Κέντρο), ενώ διοργανώνονται και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Το Γαϊτανάκι της Καλαμάτας
Υπαίθρια αποκριάτικη παράσταση μουσικής και χορού στην Κεντρική Πλατεία της Καλαμάτας. Το Γαϊτανάκι δυτικής προέλευσης αποτελεί για 100 και πλέον χρόνια αφορμή για χαρούμενο παραδοσιακό ξεφάντωμα. Πραγματοποιείται στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας την Κυριακή των Απόκρεω.

Διοργανωτής: Σώμα Ελληνίδων Οδηγών – Παράρτημα Καλαμάτας.
Πολυχάρους & Ταξιαρχών 8, Καλαμάτα
Τηλ.: 27210-95280
Email: valiab@seo.gr
Ιστοσελίδα: www.seo.gr
Το Καρναβάλι της Νέδουσας ή Μουτζουροδευτέρα

Το καρναβάλι της Νέδουσας πραγματοποιείται την Καθαρά Δευτέρα στην πλατεία του χωριού Νέδουσα και είναι ένα από τα πιο αυθεντικά αγροτικά δρώμενα Επετηρίας που τελούνται σήμερα στην Ελλάδα σε πλήρη και ολοκληρωμένη μορφή. Συνεχίζοντας μια μακρόχρονη παράδοση, το αγροτικό καρναβάλι της Νέδουσας είναι μια αυθεντική ομαδική τελετή μαγικοδραματικού χαρακτήρα με σκοπό την εξασφάλιση της ευετηρίας, ένα είδος λαϊκού θεάτρου που αποτελείται από μια σειρά πράξεων και όπου δεν υπάρχουν θεατές, αλλά συν-εορταστές. Κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι οι πρωτόγονες μεταμφιέσεις, το ομαδικό «αντιβασκανικό» μουτζούρωμα, ο Αγερμός (επίσκεψη του «θιάσου» σε όλα τα σπίτια), ο Χορός των Τράγων, η Αροτρίαση (το συμβολικό όργωμα και η σπορά της πλατείας του χωριού), ο Γάμος (ο γαμπρός και η νύφη ερωτεύονται πάνω στην «οργωμένη» γη), η Κηδεία, ο Θρήνος και η Ανάσταση.
Τις εκδηλώσεις διοργανώνει:
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Νέδουσα»
Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη
Είναι η αναβίωση ενός γάμου, που άφησε εποχή στη Μεθώνη τόσο για τα χρόνια που περίμενε το ζευγάρι για να ενωθεί με το πολυπόθητο μυστήριο, όσο και για το γλέντι που δικαίως ακολούθησε. Πρόκειται για πραγματικό γεγονός που συνέβη τον 14ο αι. Πρωταγωνιστής της απίστευτης αυτής ιστορίας ήταν ο Ιωάννης Κουτρούλης, ο οποίος ήταν τρελλά ερωτευμένος με παντρεμένη συμπατριώτισσά του. Η όμορφη μεθωναία γνωστή με το όνομα Αρσάννα, δεν μπορούσε να πάρει διαζύγιο, γιατί δεν της το επέτρεπε ο Επίσκοπος Νήφων. Τελικά, οι δύο ερωτευμένοι κατέφυγαν στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και μετά από 17 χρόνια αναμονής πήραν άδεια γάμου, αφού πρώτα όμως διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν συνάψει ερωτικές σχέσεις. Στο γλέντι που ακολούθησε έγινε… του Κουτρούλη ο γάμος. Σήμερα, μέσα από την ιστορία αυτή, που έγινε πασίγνωστη στο πανελλήνιο, γίνεται αναφορά σε πραγματικά γεγονότα της επικαιρότητας, τα οποία διακωμωδούνται με έντονη σατιρική διάθεση και με πολλά γαργαλιστικά στιχάκια. Του Κουτρούλη ο γάμος γίνεται την Καθαρά Δευτέρα το μεσημέρι στην Πλατεία Σιντριβανιού στην παραλίας της Μεθώνης
«Το κρέμασμα της Γριάς Συκούς» στη Μεσσήνη
Είναι η αναπαράσταση του απαγχονισμού της μεσσηνιώτισσας Γριάς Συκούς από τον Ιμπραήμ Πασά, ενός πραγματικού γεγονότος, που συνέβη, όταν η θαρραλέα γερόντισσα πήγε και τον βρήκε για να του διηγηθεί το όνειρο που είχε δει και να του εξηγήσει τη σημασία του : ότι δηλαδή η εκστρατεία του κατά των σκλαβωμένων Ελλήνων, χάρη στην αντίσταση και την παλλικαριά τους, θα είχε οικτρό τέλος για τον ίδιο. Το δρώμενο ερμηνεύουν ντόπιοι ερασιτέχνες ηθοποιοί το πρωί της Καθαράς Δευτέρας και μετά την αναπαράσταση ο κόσμος, που παρακολουθεί «συμμετέχει» και πολλοί από τους παρευρισκόμενους κρεμιούνται στην ίδια κρεμάλα από τους «ψευτοδήμιους».
Πραγματοποιείται κάθε Καθαρά Δευτέρα στη Μεσσήνη.
Γιορτή της Υπαπαντής του Σωτήρος Χριστού στην Καλαμάτα

Πρόκειται για θρησκευτική εορτή, που εορτάζεται στις 1 και 9 Φεβρουαρίουμε πανηγυρική ολονύχτια αγρυπνία και στις 2 Φεβρουαρίου με λιτανεία της ιερής εικόνας της Παναγίας της Υπαπαντής
Ο Ιερός Ναός πανηγυρίζει, με κάθε λαμπρότητα και επισημότητα, την Εορτή της Υπαπαντής του Χριστού. Ο μακαριστός Μητροπολίτης Χρυσόστομος Δασκαλάκης καθιέρωσε το 1948, ο εορτασμός αυτός να αρχίζει στις 27 Ιανουαρίου και να τελειώνει στις 9 Φεβρουαρίου, στην Απόδοση δηλαδή της Εορτής της Υπαπαντής και να έχει διάρκεια 14 ημέρες.
Η λιτανεία της Ιεράς Εικόνος στους κεντρικούς δρόμους και πλατείες της πόλης γίνεται από το έτος 1889 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, έστω και με άσχημες καιρικές συνθήκες.

Πληροφορίες : ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Μητροπολίτου Μελετίου 13
24.100 Καλαμάτα
Τηλ. 27210 24165
http://www.mmess.gr/

Γιορτές τοπικών προϊόντων

Γιορτή βρώσιμης ελιάς
Πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Αύγουστο στο Τρίκορφο Μεσσηνίας στην πλατεία της χωριού με την συμμετοχή των τυποποιητών βρώσιμης ελιάς από την Μεσσηνία αλλά και από όλη την Ελλάδα. Περίπου είκοσι περίπτερα παρουσιάζουν τη βρώσιμη ελιά σε διάφορες ποικιλίες και ακολουθεί μουσική βραδιά με ομιλίες και διαγωνισμό γεύσης. Η γιορτή διαρκεί δύο ημέρες.
Γιορτή του σύκου
Η «Γιορτή του σύκου» πραγματοποιείται εδώ και χρόνια στον Πολύλοφο από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πολυλόφου «Ο Άγιος Δημήτριος» και είναι αφιερωμένη στην καλλιέργεια και τα προϊόντα της συκιάς που αποτελεί μια από τις κύριες πηγές εισοδήματος της περιοχής. ‘ Εχει ως σκοπό την προβολή των πολλαπλών αξιών του σύκου και τη βοήθεια των συκοπαραγωγών μέσα από επιστημονικές ομιλίες και προβολή ντοκιμαντέρ, προωθεί αναμφισβήτητα με τις εκθέσεις και την προσφορά στο κοινό γλυκισμάτων με βάση το σύκο, την εμπορία του σύκου σε πανελλαδικό και παγκόσμιο επίπεδο. Επίσης, η διοργάνωση ημερίδας που διαρκεί δύο ημέρες προσελκύει το ενδιαφέρον όλων των τοπικών παραγόντων, αλλά και η διαφήμιση της γιορτής μέσα από τον τοπικό τύπο έχει ως αποτέλεσμα τη συγκέντρωση πλήθους κόσμου.
Τη γιορτή διοργανώνει :
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πολυλόφου «Ο Άγιος Δημήτριος»
Τηλ. 6945-224759, 27220 41734
www.polylofos.gr
Γιορτή Καρπουζιού
Η «Γιορτή του καρπουζιού» είναι μια γιορτή – θεσμός για τη Μεσσηνία. Σκοπός της γιορτής είναι η ενημέρωση των παραγωγών, διακινητών, εξαγωγικών φορέων και καταναλωτών για την καλλιέργεια, την εμπορία, και τη διατροφική αξία του καρπουζιού και βεβαίως τη μεγαλύτερη δυνατή προβολή και διαφήμιση του προϊόντος. Διοργανώνεται στην Αγρίλη του Δήμου Φιλιατρών από τα μέσα Μαίου κάθε χρόνο έως τα μέσα Ιουνίου.

Διοργανωτές είναι : το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μεσσηνίας, οι Δήμοι Αυλώνας, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών, Γαργαλιάνων, το Επιμελητήριο Μεσσηνίας, ο Όμιλος Φίλων Αγρίλη (ΟΦΑ), ο Σύλλογος Γεωπόνων Τριφυλίας, η Ένωση Νέων Αγροτών Μεσσηνίας, ο Αγροτικός Σύλλογος Φιλιατρών, η Ένωση Φιλιατρινών Γυναικών και οι παραγωγοί καρπουζιού της περιοχής.
Γιορτή αγκινάρας
Η «Γιορτή της αγκινάρας» πραγματοποιείται κάθε χρόνο στη Μικρομάνη του Δ. Θουρίας από τον οικείο Δήμο μαζί με τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο Μικρομάνης. Την πρώτη μέρα πραγματοποιείται ημερίδα υπό την αιγίδα του Δήμου, ενώ το βράδυ της δεύτερης μέρα μια πανδαισία γεύσεων περιμένει τους επισκέπτες μέσα σε μουσικό κλίμα. Συνήθως καθαρίζονται περί τις 12.000 αγκινάρες και ετοιμάζονται από τις γυναίκες του χωριού τα πιο περίεργα φαγητά, την παραμονή και ανήμερα της γιορτής. Μερικές από τις γεύσεις που θα δοκιμάσετε είναι : γεμιστή αγκινάρα με κιμά, αγκινάρες με σκορδαλιά, ρύζι, μπεσαμέλ, τηγανιτές με αυγά, κοκκινιστές και γαρνιρισμένες με μαϊντανό, ελιές και καρότο. Η γιορτή πραγματοποιείται στα μέσα Ιουλίου και διαρκεί δύο μέρες.

Διοργανωτές :
ΔΗΜΟΣ ΘΟΥΡΙΑΣ & ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΙΚΡΟΜΑΝΗΣ
Τηλ.: 2721360200
Φαξ: 27210 64206
Ιστοσελίδα: www.dimosthourias.gr
Γιορτή κρασιού
Η «Γιορτή του κρασιού» είναι μια εκδήλωση-θεσμός που πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Ιούλιο σε αρκετές περιοχές της Μεσσηνίας. Μεγάλη απήχηση έχουν οι εκδηλώσεις στη Χώρα του Δ. Νέστορος, του Τ.Δ. Περδικονερίου του Δ. Κυπαρισσίας και του Τ.Δ. Πετριτσίου του Δ. Βουφράδος, που είναι γνωστό για τα πολλά και καλά κρασιά του. Στη περιοχή της Χώρας η εκδήλωση πραγματοποιείται τον Ιούλιο στα πλαίσια πολιτιστικών εκδηλώσεων (Νεστόρεια), ενώ στο Περδικονέρι και στο Πετρίτσι στις 10 Αυγούστου κάθε χρόνο, όπότε προσφέρονται δωρεάν κρασί από τους παραγωγούς του χωριού και διάφοροι μεζέδες από τις νοικοκυρές, με την συνοδεία ορχήστρας, ενώ το γλέντι κρατά μέχρι τα ξημερώματα.
Γιορτή βακαλάου
Η «Γιορτή του βακαλάου» (μπακαλιάρου) πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου ανήμερα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Τ.Δ. Σπηλιάς του Δ. Κυπαρισσίας, προσφέροντας ποικίλες γεύσεις του κατεξοχήν νηστίσιμου εδέσματος.
Γιορτή της μπάμιας
Η «Γιορτή της μπάμιας» πραγματοποιείται το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου στην πλατεία του Τ.Δ Αρμενίων, όπου προσφέρεται δωρεάν μπάμια ψημένη στο φούρνο.
Γιορτή τομάτας και κρεμμυδιού
Η «Γιορτή της ντομάτας και κρεμμυδιού» μια γιορτή δύο παραδοσιακών προϊόντων της περιοχής, που καθιέρωσε ο Σύλλογος Γυναικών Μεταμόρφωσης του Δ. Παπαφλέσσα, διοργανώνεται από τον Σύλλογο τα τελευταία χρόνια το 2οδεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Η μοναδική ποικιλία της ντόπιας ντομάτας η «Χοντροκατσαρή» είναι η βάση της μαγειρικής τέχνης των μελών του συλλόγου, που συνδυάζοντας γνώση και φαντασία προσφέρουν μοναδικές γεύσεις στους επισκέπτες της εκδήλωσης.
Γιορτή της ρίγανης
Η «Γιορτή της ρίγανης» πραγματοποιείται κάθε χρόνο στα μέσα Αυγούστου στο Τ.Δ. Στασίου του Δ. Κυπαρισσίας που είναι γνωστό για το ελαιόλαδο, το κρασί και τη ρίγανη, που υπάρχει άφθονη στην περιοχή. Έτσι, το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου διοργανώνεται η «γιορτή της ρίγανης» όπου προσφέρεται δωρεάν κοτόπουλο με ρίγανη.
Γιορτή της χυλοπίτας-τραχανά
Η «Γιορτή της χυλοπίτας – τραχανά» πραγματοποιείται το 2οδεκαπενθήμερο του Αυγούστου στο Τ.Δ. Σιδηρόκαστρου του Δ. Αυλώνας όπου γίνεται και διαγωνισμός παραδοσιακής σιδηροκαστρίτικης πίτας από Συλλόγους και Συνδέσμους του Σιδηροκάστρου.